Tổng thống Nga Vladimir Putin bắt tay Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko trong cuộc gặp tại dinh thự Novo-Ogaryovo, ngoại ô Moskva, Nga ngày 17/2. Ảnh: Reuters
Theo nguồn tin, ông Putin khẳng định động thái này sẽ không vi phạm các thỏa thuận không phổ biến vũ khí hạt nhân. Đồng thời, ông nói thêm Mỹ đã triển khai vũ khí hạt nhân trên lãnh thổ của các đồng minh châu Âu.
“Không có gì bất thường ở đây cả. Thứ nhất, Mỹ đã làm điều tương tự trong nhiều thập kỷ. Họ từ lâu đã triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật trên lãnh thổ của các nước đồng minh. Chúng tôi đã nhất trí rằng chúng tôi sẽ làm điều tương tự. Tôi nhấn mạnh động thái này không vi phạm các nghĩa vụ của chúng tôi, không vi phạm các nghĩa vụ quốc tế về thoả thuận không phổ biến vũ khí hạt nhân”, hãng thông tấn Tass dẫn lời ông Putin cho biết.
Ông Putin tuyên bố Moskva sẽ hoàn tất quá trình xây dựng cơ sở lữu trữ vũ khí hạt nhân chiến thuật ở Belarus trước ngày 1/7, trong bối cảnh Minsk liên tục kêu gọi triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật trên lãnh thổ Belarus. Theo ông Putin, Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko từ lâu đã nêu vấn đề triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật ở Belarus, quốc gia có biên giới giáp với Ba Lan.
Tuy nhiên, Tổng thống Putin nói rằng Moskva không có kế hoạch trao quyền kiểm soát bất kỳ vũ khí hạt nhân chiến thuật nào cho Minsk, mà sẽ chỉ triển khai vũ khí của mình tới lãnh thổ nước này. Ông cũng không tiết lộ thời điểm chính xác chuyển loại vũ khí này đến kho mới, song cho biết vũ khí hạt nhân chiến thuật của Nga có thể đến Belarus sớm nhất là vào mùa hè này.
Theo người đứng đầu Điện Kremlin, Nga đã triển khai 10 máy bay ở Belarus có khả năng mang vũ khí hạt nhân chiến thuật. Ông cũng cho hay Moskva đã chuyển giao cho Belarus một số hệ thống tên lửa chiến thuật Iskander có thể được sử dụng để phóng vũ khí hạt nhân.
Ông Putin giải thích động thái trên đưa ra sau khi London quyết định cung cấp cho Kiev các loại vũ khí uranium nghèo. Vương quốc Anh đã công bố kế hoạch gửi những quả đạn này tới Ukraine để sử dụng cho xe tăng chiến đấu Challenger 2 vào đầu tháng 3. Moskva chỉ trích động thái này là dấu hiệu của “sự liều lĩnh tuyệt đối, vô trách nhiệm” từ phía London và Washington.
Về phần mình, Mỹ đã bác bỏ những lo ngại của Nga khi gọi đạn uranium nghèo là “loại đạn thông thường đã được sử dụng trong nhiều thập kỷ”. Bộ Quốc phòng Nga cảnh báo việc sử dụng loại vũ khí này có thể gây ra thảm họa phóng xạ ở Ukraine, viện dẫn hậu quả của việc NATO sử dụng những loại vũ khí này ở Iraq.
Tổng thống Lukashenko trước đây đã nhiều lần nêu vấn đề về các mối đe dọa đối với Belarus bởi vũ khí hạt nhân do Mỹ triển khai tới các nước EU. Hồi tháng 10/2022, ông đã đề cập đến các cuộc đàm phán “chia sẻ hạt nhân” giữa Washington và Warsaw, cảnh báo rằng vũ khí hạt nhân có thể được đưa đến Ba Lan, quốc gia giáp Belarus.
“Minsk cần thực hiện các biện pháp thích hợp để giải quyết mối đe dọa này”, ông Lukashenko nhấn mạnh vào thời điểm đó. Nhà lãnh đạo Belarus đồng thời cho biết thêm ông sẽ thảo luận vấn đề này với Moskva.
Hiện tại, vũ khí hạt nhân của Mỹ đã được triển khai ở Bỉ, Đức, Italy, Hà Lan và Thổ Nhĩ Kỳ. Năm 2021, Nga đã kêu gọi Washington rút vũ khí hạt nhân mà nước này triển khai ở nước ngoài về lãnh thổ Mỹ, song phía Mỹ và NATO đã từ chối .
Tổng thống Putin nói Nga sẽ triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật tại Belarus
Phát biểu trên truyền hình ngày 25.3, Tổng thống Putin cho biết Nga sắp xây dựng xong một cơ sở lưu trữ đặc biệt dành cho vũ khí hạt nhân tại Belarus và dự kiến hoàn tất vào ngày 1.7.
Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko và Tổng thống Nga Vladimir Putin gặp nhau tại Nga hồi tháng 2. Ảnh REUTERS
Đài RT dẫn lời ông Putin cho biết vũ khí hạt nhân chiến thuật của Nga có thể được đưa đến Belarus sớm nhất vào mùa hè năm nay, đ.ánh dấu lần đầu tiên từ thập niên 1990 vũ khí này được triển khai ngoài lãnh thổ Nga. Nhà lãnh đạo nói rằng không có kế hoạch giao quyền kiểm soát vũ khí đó cho Belarus, nghĩa là vũ khí sẽ do lực lượng Nga quản lý.
Tổng thống Putin không nói rõ loại vũ khí mà Nga định triển khai là gì. Vũ khí hạt nhân chiến thuật có thể là các loại tên lửa, bom trọng lực hay ngư lôi.
Xem nhanh: Chiến dịch Nga ngày 394, mờ ảo thời điểm phản công, Tổng thống Ukraine giải thích vì sao
Theo Reuters, giới hàn lâm và các nhà kiểm soát vũ khí của thế giới vẫn còn tranh luận về định nghĩa vũ khí hạt nhân chiến thuật. Tuy nhiên, vũ khí này được cho là có sức công phá đa dạng và thường được sử dụng để đạt mục tiêu chiến thuật trong cuộc chiến, hơn là phá hủy nguyên một thành phố lớn.
Những quả bom hạt nhân B61 mà Mỹ đang triển khai tại các đồng minh NATO tại châu Âu có sức nổ từ 0,3 đến 170 kiloton. Quả bom nguyên tử mà Mỹ thả xuống Hiroshima của Nhật Bản vào năm 1945 có sức mạnh khoảng 15 kiloton. Một kiloton có sức công phá tương đương 1.000 tấn thuốc nổ TNT.
Ông Putin nói rằng đã quyết định triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật tại Belarus là do Anh cung cấp đạn pháo chứa uranium nghèo cho Ukraine. Gần đây, Anh thông báo sẽ gửi đạn pháo chứa uranium nghèo để dùng cho xe tăng Challenger 2 mà nước này cung cấp cho Ukraine.
Uranium nghèo là kim loại đặc, là phụ phẩm trong quá trình làm giàu uranium tự nhiên cho nhiên liệu hạt nhân. Uranium nghèo có mức phóng xạ thấp hơn và thường được sử dụng làm đạn xuyên giáp, giáp xe tăng. Loại vũ khí này đang bị một số nước cấm sử dụng.
Nga cho rằng hành động của Anh và sự ủng hộ của Mỹ là cực kỳ liều lĩnh, thiếu trách nhiệm. Bộ Quốc phòng Nga cảnh báo rằng việc sử dụng loại đạn xuyên giáp này có thể gây ra thảm họa phóng xạ tại Ukraine.
Tên lửa hạt nhân chiến thuật Iskander của Nga trong cuộc diễn tập gần Moscow hồi năm 2015. Ảnh REUTERS
Bên cạnh đó, Tổng thống Putin cũng nói rằng quyết định triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật là do đồng minh Belarus nhiều lần kêu gọi. Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko đã nêu lo ngại về việc Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) triển khai vũ khí hạt nhân gây đe dọa nước này, do đó Minsk cần biện pháp thích hợp để đối phó.
Vũ khi hạt nhân chiến thuật của Mỹ đang được triển khai tại Bỉ, Đức, Ý, Hà Lan và Thổ Nhĩ Kỳ. Không nước nào trong số này giáp Belarus nhưng ông Lukashenko nói rằng Mỹ có đối thoại với Ba Lan (giáp Belarus) và có thể triển khai vũ khí hạt nhân tại nước này.
Sau tuyên bố của ông Putin, Bộ Quốc phòng Mỹ nói chưa thấy dấu hiệu Nga chuẩn bị sử dụng vũ khí hạt nhân. Reuters dẫn thông báo của Bộ Quốc phòng Mỹ nêu rằng cơ quan này đã thấy thông tin của Nga và sẽ tiếp tục theo dõi tình hình. "Chúng tôi vẫn cam kết việc phòng vệ tập thể của liên minh NATO", thông báo nêu.
Belarus tuyên bố có thể cùng Nga sản xuất bất cứ loại vũ khí nào "Cùng với Nga, chúng tôi có khả năng sản xuất bất kỳ loại vũ khí nào", Tổng thống Belarus Lukashenko nhấn mạnh. Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái) và Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko (phải) trong lễ đón tại Cung điện Độc lập ở Minsk vào ngày 19/12/2022....
