Xôi là món ăn phổ biến với người dân Việt Nam, thường được ưa chuộng để làm bữa sáng. Không chỉ thế, người Việt vẫn giữ phong tục chế biến xôi cho mâm cỗ ngày Tết, giỗ, cưới hỏi… Xôi được chế biến từ gạo nếp kết hợp cùng các nguyên liệu khác như hạt sen, đậu xanh, đậu đỏ, đậu đen, gấc, dừa…
Để có một món xôi thơm ngon, dẻo lâu, đậm đà, người nấu cần lưu ý những điều sau đây:
Chọn loại gạo nếp ngon
Gạo nếp chính là linh hồn cho món xôi, quyết định đến 70% độ ngon của xôi vì thế khâu chọn gạo là cực kỳ quan trọng.
Các loại gạo nếp như tú lệ, nếp cái hoa vàng hay nếp trứng ngỗng đều là những loại nếp ngon thường được nhiều người chọn để nấu vì có hương vị tự nhiên, thơm nhẹ. Khi chín thì nở vừa, dẻo nhiều, mềm và thơm hạt. Và đặc biệt, xôi vẫn dẻo ngon sau khi nguội.
Gạo nếp chính là linh hồn cho món xôi, quyết định đến 70% độ ngon của xôi.
Khi mua gạo nếp bạn nên chọn loại đều hạt, có màu trắng đục, căng bóng, không bị gãy và có mùi thơm tự nhiên của lúa mới. Tuyệt đối không nên chọn loại gạo có màu quá trắng vì đó chính là gạo đã được xay xát quá kỹ làm mất đi lớp cám chứa nhiều chất dinh dưỡng.
Ngâm gạo đúng cách trước khi cho vào chõ xôi
Tùy vào từng loại gạo nếp mà sẽ có thời gian ngâm khác nhau, tuy nhiên bạn nên ngâm trong vòng từ 6 - 8 tiếng là vừa đủ và giúp xôi khi nấu sẽ dẻo thơm hơn.
Bạn không nên ngâm gạo nếp trong thời gian quá lâu vì khi đó gạo sẽ bị chua và khi nấu sẽ bở nát làm món xôi không còn ngon khi thưởng thức.
Ngâm gạo đúng cách trước khi cho vào chõ xôi.
Ngoài ra, khi ngâm gạo nếp thì bạn nên cho thêm 1 chút muối để giúp khử mùi và tạo hương vị đậm đà khi xôi chín.
Cho gạo vào nồi bằng tay
Thông thường, khi nấu xôi thì chúng ta thường dễ gặp các lỗi cơ bản như: nhão lớp giữa, khô lớp trên và khê phần đáy. Điều đó xảy ra thường là do bạn để lửa chưa đều và không tạo được độ thông thoáng cho các hạt nếp khi nấu xôi.
Để khắc phụ tình trạng này thì bạn nên dùng tay bốc từng nắm gạo cho vào nồi thay vì đổ cả thau gạo vào như cách thông thường. Điều này sẽ giúp cho các hạt gạo được rải đều, không bị chèn vào nhau và không khí được lưu thông khắp nồi và giúp xôi được chín đều.
Ngoài ra bạn cũng có thể dùng một chiếc khăn ẩm ủ bên ngoài nắp nồi, khăn ẩm sẽ giúp bịt kín miệng nồi và ngăn không cho hơi nước thoát ra khiến xôi bị khô và chín không đều.
Bạn cũng có thể để xôi vào giữa chỏ và để hở xung quanh hoặc dàn đều xôi ra khắp mặt chõ rồi lấy đũa chọc 3 - 4 lỗ to để không khí lưu thông dễ dàng hơn.
Canh lượng nước
Lượng nước đổ dưới nồi hấp chỉ nên chiếm khoảng 1/3 dung tích nồi, cách này giúp cho lượng nước vừa đủ làm mềm xôi nhưng cũng không quá nhão hay quá nát làm mất thẩm mỹ món xôi.
Canh lượng nước vừa đủ làm mềm xôi nhưng cũng không quá nhão hay quá nát.
Ngoài ra, bạn cũng có thể làm theo cách là khi cho nước vào nồi bạn nên đặt lên mặt nước một chiếc đĩa bằng sứ, khi nồi nước có tiếng kêu lạch cạch thì đó là do cạn nước. Lúc này, nếu xôi chưa chín, bạn cần châm thêm nước nhé!
Canh nhiệt độ khi nấu
Bạn nên cho lượng nước vừa đủ vào nồi hấp trước, sau đó khi thấy nước đã sôi thì mới đặt chõ lên và tiến hành hấp xôi. Bạn hãy giữ nhiệt độ ở mức ổn định trong lúc nấu.
Đừng nên tăng nhiệt độ cao lên thì xôi sẽ dễ bị cháy khét hoặc nếu nhiệt độ quá thấp xôi sẽ dễ bị nhão đấy.
Thời gian hấp xôi
Tùy theo từng loại gạo nếp mà thời gian nấu sẽ dao động từ 30 - 40 phút. Để có được món xôi ngon và dẻo thơm thì cứ 10 phút bạn nên mở nắp nồi và dùng khăn sạch lau đi phần nước đọng trên nắp và dùng đũa đảo đều để xôi được chín tới.
Để giúp món xôi của bạn dù để lâu nhưng vẫn giữ được độ ngon và độ mềm, dẻo thì bạn nên thực hiện đồ xôi 2 lửa.
Rưới dầu mỡ lên xôi
Để xôi bóng đẹp, hạt gạo căng tròn, thơm ngậy, bạn có thể cho một chút mỡ gà vào, trộn đều sau khi xôi chín, đối với các món xôi mặn. Với món xôi ngọt, bạn thay mỡ gà bằng nước cốt dừa để tạo vị béo và hương thơm cho xôi.
Đồ xôi 2 lửa
Để giúp món xôi của bạn dù để lâu nhưng vẫn giữ được độ ngon và độ mềm, dẻo thì bạn nên thực hiện đồ xôi 2 lửa. Khi xôi vừa chín tới, bạn xới xôi ra 1 chiếc mâm to, dàn đều và để dưới quạt để xôi được nguội bớt.
Sau đó, cho xôi vào đồ (hấp) thêm 1 lần nữa. Bằng cách này thì xôi vẫn giữ được nguyên vẹn độ ngon vốn có của nó.
Món xôi ngon, dẻo mềm, bóng hạt, để cả ngày cũng chẳng lo bị cứng.
Những lưu ý khi ăn xôi
Ăn xôi với thịt gà
Món xôi – gà là sự kết hợp yêu thích, món khoái khẩu khó cưỡng lại. Tuy nhiên, xôi nếp lại được cho là có tính kị với thịt gà. Thậm chí có thông tin cho rằng thịt gà ăn với cơm nếp sẽ sinh ra bạch thốn trùng (dân gian gọi là sán dây, sán xơ mít).
Ăn xôi nhiều lần trong tuần
Xôi là một thực phẩm giàu năng lượng và dinh dưỡng sánh ngang với các loại thịt, trứng, sữa, nhưng các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo bạn không nên ăn nhiều xôi. Tốt nhất bạn chỉ nên ăn xôi 1 tuần khoảng 2 lần là vừa đủ.
Ăn xôi thay ăn cơm
Với những người muốn giảm béo thì đặc biệt không nên lựa chọn món này vào thực đơn ăn sáng. Bởi, xôi có chứa nhiều tinh bột, giống cơm nên ăn xôi nhiều bạn có thể tăng cân nhanh chóng.
