Đông Nam Á - ''thiên đường'' mới của xe điện

Năm 2017, Ủy ban đầu tư Thái Lan công bố chương trình khuyến khích sử dụng xe điện và ôtô hybrid tại xứ sở chùa vàng, đồng thời tung ra nhiều ưu đãi cho các nhà sản xuất xe điện như giảm thuế tiêu thụ đặc biệt hay miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 8 năm. Những động thái này đã đặt nền móng ban đầu cho sự phát triển của ôtô điện ở thị trường Thái Lan.

Tăng trưởng mạnh mẽ

Số liệu từ IEA cho thấy trong giai đoạn 2018-2022, thị trường xe xanh tại Thái Lan đã ghi nhận những bước phát triển đáng kể. Doanh số ôtô thuần điện duy trì ở ngưỡng 9.000 xe trong 2 năm 2018-2019, giảm nhẹ trong giai đoạn 2020-2021 do những ảnh hưởng từ đại dịch trước khi bùng nổ vào năm 2022 với tổng cộng 21.000 xe xanh được bán ra, trong đó có khoảng 11.000 ôtô thuần điện.

Dù vậy, hệ thống cơ sở hạ tầng phục vụ ôtô điện tại Thái Lan vẫn cần thêm thời gian để phát triển. Theo một thống kê được thực hiện vào năm 2022, toàn lãnh thổ Thái Lan có 900 trạm sạc nhanh, tương đối mất cân bằng khi đặt cạnh doanh số hơn 11.000 xe thuần điện bán ra trong năm đó.

Theo bolt.earth, mục tiêu của Thái Lan là thiết lập 4.400 trạm sạc nhanh trước năm 2025, đồng thời hướng đến sở hữu hơn 35.000 trạm sạc nhanh phục vụ nhu cầu của người sử dụng ôtô điện tại nước này vào năm 2035.

Dù tăng trưởng nhanh, xe điện vẫn còn một hành trình dài phía trước để chinh phục hoàn toàn khách hàng Đông Nam Á. Thống kê cho thấy trong năm 2022, ôtô thuần điện chỉ chiếm 2,1% tổng doanh số xe mới tại Đông Nam Á, thấp hơn mức 2,3% tại Ấn Độ và không thể sánh bằng mức 29% ghi nhận được ở thị trường ôtô Trung Quốc.

Tại Indonesia, Chính phủ của Tổng thống Joko Widodo đã tiến hành giảm thuế giá trị gia tăng của xe điện từ 11% xuống chỉ còn 1% nhằm hướng đến mục tiêu tăng doanh số cho nhóm ôtô này. Theo Invest Indonesia, doanh số ôtô điện tại quốc gia vạn đảo trong năm 2023 đạt 12.000 xe, tương đương mức tăng trưởng 43% so với cùng kỳ năm trước.

Khách hàng sử dụng xe điện tại Indonesia cũng được ưu đãi khi sạc xe điện qua đêm tại nhà. Cụ thể, nếu chọn sạc xe trong khung giờ từ 22 giờ đến 5 giờ sáng hôm sau, chủ xe điện tại quốc gia vạn đảo sẽ được giảm giá 30%.

Indonesia triển khai nhiều chính sách hỗ trợ phát triển xe điện. Ảnh: Facebook/Presiden Joko Widodo.

Tuy nhiên, tương tự tình hình tại Thái Lan, cơ sở hạ tầng trạm sạc cũng đang là vấn đề cần được giải quyết. Số lượng trạm sạc công cộng tại Indonesia không đủ nhiều, trong khi phần đông khách hàng cũng không muốn lắp đặt trạm sạc tại nhà do lo ngại vấn đề chi phí.

Do đó, công ty điện lực quốc gia Indonesia đã kêu gọi nguồn lực từ cộng đồng thông qua hợp tác công-tư để xây dựng thêm nhiều trạm sạc công cộng phục vụ nhu cầu khách hàng đi xe điện. Theo The Diplomat, mỗi trạm sạc dạng này tại Indonesia có giá trị đầu tư 342 triệu rupiah, tương đương khoảng 21.135 USD.

Theo Paultan, Malaysia ghi nhận doanh số xe điện đạt 13.257 xe trong năm vừa rồi. Nhờ đó, tổng số xe điện đang hoạt động trên đường phố nước này được nâng lên thành 16.763 xe, theo thống kê của Zero Emissions Vehicle Association. Số lượng trạm sạc tại Malaysia hiện đạt 2.020 trạm, tức một trạm sạc ở quốc gia này cần phục vụ hơn 8 xe điện.

Một trạm sạc xe điện tại Malaysia. Ảnh: Paultan.

Còn tại Lào, số lượng xe điện nhập khẩu vào nước này trong năm 2023 đạt 3.895 xe, bao gồm 1.773 xe máy điện cùng 2.122 ôtô thuần điện. So với tổng cộng 3.201 xe điện được đăng ký trong năm 2022, phân khúc xe xanh tại quốc gia triệu voi được xem như đã có một bước phát triển đáng kể.

Hồi đầu năm, Bộ Năng lượng và Mỏ của Lào cho biết đã cấp giấy phép hoạt động cho 18 trạm sạc xe điện, bên cạnh 41 điểm sạc hiện hữu tại quốc gia Đông Nam Á này.

Lào cũng là quốc gia thứ hai trong khu vực ghi nhận sự xuất hiện của dịch vụ taxi điện Xanh SM, bên cạnh Việt Nam. Đơn vị này ra mắt khách hàng Lào lần đầu tiên vào tháng 11/2023 tại thủ đô Vientiane, trước khi mở rộng phạm vi hoạt động sang thị trấn du lịch Vangvieng và mới nhất là tỉnh Savannakhet từ đầu năm nay.

Theo dữ liệu từ Power Technology Research, các nước Đông Nam Á dự kiến lắp đặt tổng cộng 117.280 trụ sạc AC vào năm 2026. Tổng số lượng trụ sạc DC dự kiến lắp đặt trong giai đoạn này ở Đông Nam Á là 84.908 trụ, trong đó có 48.637 trụ sạc nhanh.

Riêng tại Việt Nam, VinFast cho biết đã lắp đặt tổng cộng 150.000 trụ sạc công cộng, trải rộng khắp 63 tỉnh thành với đa dạng công suất. Hãng xe điện Việt Nam cho biết khoảng cách giữa các trạm sạc trong khu vực nội thành là khoảng 3,5 km, trong khi trên các tuyến cao tốc và quốc lộ, khoảng cách này là 65 km.

Xe điện Trung Quốc đi tiên phong

Chuyên trang Car News China cho biết trong năm ngoái, BYD là hãng xe điện bán chạy nhất thị trường Thái Lan với doanh số 30.650 xe. Neta và MG là những hãng xe Trung Quốc đứng ngay sau BYD với doanh số lần lượt 12.777 xe và 12.765 xe tại xứ sở chùa vàng. Top 5 hãng xe điện bán chạy nhất Thái Lan còn có sự xuất hiện của Ora - công ty con thuộc tập đoàn Great Wall Motors - với doanh số 6.746 xe, bên cạnh Tesla với 8.206 xe bán ra cho khách hàng nước này trong năm 2023.

Hồi đầu năm, BYD công bố kế hoạch xâm nhập thị trường ôtô Indonesia, nơi xe điện của Hyundai và Wuling đang là những cái tên bán chạy nhất. Năm ngoái, Hyundai Ioniq 5 đạt doanh số 7.176 xe tại thị trường ôtô xứ vạn đảo, còn Wuling Air cũng thu về doanh số 5.575 xe trong cùng kỳ.

Tại triển lãm Bangkok International Motor Show 2024 (BIMS 2024) vừa diễn ra tại Thái Lan, các hãng xe Trung Quốc cũng xuất hiện một cách áp đảo. Từ BYD, Haval, Changan, Chery cho đến MG, Aion, Xpeng và cả Zeekr - hãng xe điện được tập đoàn mẹ Geely định vị trong phân khúc cao cấp đều có mặt tại sự kiện này.

Xe điện Trung Quốc xuất hiện dày đặc tại triển lãm ôtô BIMS 2024 vừa diễn ra ở Thái Lan. Ảnh: Paultan.

Tại BIMS 2024, ông Mars Chen – Phó Chủ tịch của Zeekr – cho biết hãng xe Trung Quốc sẽ chính thức ra mắt 2 mẫu xe điện tại Thái Lan vào tháng 6 trước khi mở thêm 10 showroom tại quốc gia này trong năm nay. Lãnh đạo thương hiệu ôtô thuộc tập đoàn Geely cũng không giấu giếm ý định tấn công thị trường Đông Nam Á ở phân khúc xe điện hạng sang.

Xpeng cũng công bố mối quan hệ đối tác chiến lược dài hạn cùng Neo Mobility Asia của Thái Lan, xác nhận sự hiện diện của hãng xe 10 năm tuổi tại thị trường ôtô Đông Nam Á.

Trong khi đó, Changan - hãng sản xuất ôtô thuộc sở hữu nhà nước Trung Quốc - cũng sẽ bắt đầu sản xuất ôtô điện tại một nhà máy ở Thái Lan từ đầu năm 2025. Nguồn tin từ Reuters cho hay Changan sẽ chinh phục khách hàng Đông Nam Á bằng sản phẩm xe điện mini có giá khoảng 500.000 baht, tương đương khoảng 13.720 USD.

Về phần mình, VinFast cũng đã chính thức tiếp cận thị trường Thái Lan và mới đây nhất là Indonesia. Hồi đầu tháng, trang tin SoyaCincau chia sẻ hình ảnh một chiếc VinFast VF e34 xuất hiện tại Malaysia, mở ra khả năng hãng xe điện Việt Nam xâm nhập thị trường ôtô tại quốc gia Đông Nam Á này trong tương lai.

Báo cáo từ VinFast cho hay trong quý đầu năm, hãng xe này đã hoàn tất bàn giao tổng cộng 9.689 ôtô điện trên toàn cầu, tương đương mức tăng trưởng 444% so với cùng kỳ năm ngoái. Bà Lê Thị Thu Thủy, Chủ tịch VinFast, khẳng định hãng xe điện Việt Nam đặt mục tiêu bàn giao 100.000 ôtô điện cho khách hàng trong năm 2024.

VinFast nhắm đến mục tiêu bàn giao 100.000 xe điện trong năm 2024. Ảnh: VinFast.

Hiện, dải sản phẩm xe điện của VinFast đang khá đa dạng, trải dài từ mini SUV như VF 3 cho đến các mẫu SUV khác như VF 5, VF e34, VF 6, VF 7, VF 8 và VF 9. Hãng xe điện Việt Nam cũng vừa giới thiệu phiên bản concept của VF Wild với thiết kế gây được nhiều ấn tượng.

Ngoài ra, dải sản phẩm xe máy điện của VinFast cũng khá đa dạng, từ phổ thông đến cao cấp như Evo200 và Evo200 Lite, Feliz S, Klara S, Vento S và Theon S.

Hồi tháng trước, ông Phạm Nhật Vượng - nhà sáng lập kiêm Tổng giám đốc VinFast - đã công bố thành lập Công ty Phát triển Trạm sạc Toàn cầu V-GREEN nhằm phát triển mạng lưới trạm sạc trên toàn cầu, cung cấp dịch vụ sạc cho các dòng xe VinFast. Động thái này được cho là sẽ giúp hệ thống trạm sạc tại Việt Nam ngày một phát triển hơn, từ đó giảm dần những lo ngại liên quan đến phạm vi hoạt động của xe điện.