Trọng tài Byron Moreno tạo ra dấu ấn khó quên trong lịch sử các vòng chung kết World Cup nhưng đó là ấn tượng chẳng hề tốt đẹp. Vị vua áo đen này sẽ luôn bị coi là kẻ thù của các cổ động viên Italy.
Vết nhơ của World Cup
“Byron Moreno: Cơn ác mộng của Italy trong 20 năm”, đó là tiêu đề của tờ Vanity Fair (Italy) viết vào năm 2022 - 20 năm sau vòng chung kết World Cup 2002.
Trọng tài Moreno trở thành kẻ thù của bóng đá Italy.
Thời điểm đó, Vanity Fair viết: “Đã 20 năm tròn kể từ khi tiếng còi kết thúc trận đấu Italy vs Hàn Quốc vang lên, khép lại màn điều khiển của trọng tài đáng hổ thẹn nhất lịch sử World Cup, Byron Moreno. Ông ta là biểu tượng toàn cầu về một trọng tài thiếu năng lực. Cuộc đời của Byron Moreno thì ngày càng giống một bộ phim truyền hình”.
Tên đầy đủ của vị trọng tài nói trên là Byron Aldemar Moreno Ruales, sinh ngày 23/11/1969 tại Quito (Ecuador).
Thứ Ba, ngày 8/6/2002, tại thành phố Daejeon (Hàn Quốc), Byron Moreno bỗng trở nên nổi tiếng thế giới theo cách ít ai ngờ tới. Byron Moreno được giao nhiệm vụ điều khiển trận đấu thuộc vòng 1/8 giữa đội tuyển Hàn Quốc và Italy. Hàng triệu người trên thế giới và 42.000 người trong sân vận động đã chứng kiến vị vua áo đen này phá hỏng tất cả.
“ Giữa sân là trọng tài Moreno, một người vô danh đến từ Ecuador. Chẳng ai biết điều gì khiến ông ấy sợ hãi - danh tiếng của các cầu thủ Italy hay tiếng ồn không thể tả trên SVĐ Daejeon World Cup khi 40.000 người gõ trống và hò hét không ngừng nghỉ. Không khí trận đấu náo nhiệt thực sự” , tờ The Globe&Mail mô tả.
Trang Football Planet đã chỉ ra 7 quyết định gây tranh cãi của trọng tài người Ecuador trong trận đấu này, bao gồm việc bỏ qua các tình huống phạm lỗi của những cầu thủ Hàn Quốc, rút thẻ đỏ với Francesco Totti vì cho rằng cầu thủ này ăn vạ, từ chối bàn thắng vàng hợp lệ của Damiano Tommasi, thổi 1 quả 11m khó hiểu cho chủ nhà...
“Trọng tài Moreno dường như héo mòn, vật lộn để theo kịp diễn biến trận đấu. Đôi khi ông ta còn tụt lại phía sau các pha bóng. Ông Moreno trông bối rối và đã đưa ra những quyết định khiến các cầu thủ Italy tức giận”, tờ The Globe&Mail viết.
Khi hiệp phụ thứ 2 còn 3 phút, Ahn Jung-hwan ghi bàn giúp Hàn Quốc giành chiến thắng 2-1. Italy bị loại và Byron Moreno trở thành kẻ thù của bóng đá Italy. Dẫu vậy, đó mới chỉ là khởi đầu cho giai đoạn sóng gió và đầy bê bối trong cuộc đời, sự nghiệp của vị vua áo đen này.
"Màn trình diễn" của trọng tài Byron Moreno ở World Cup 2002 luôn được xếp vào hàng tệ nhất trong lịch sử giải đấu.
Đời xuống dốc sau tai tiếng
Truyền thông và cổ động viên Italy chỉ trích dữ dội trọng tài Byron Moreno sau khi đội bóng áo thiên thanh dừng chân ở vòng 1/8 World Cup 2002. Tờ La Gazzetta dello Sport của Italy gọi Byron Moreno là "trọng tài tệ nhất từ trước đến nay".
FIFA đã đánh giá lại công tác trọng tài vì những ồn ào và chủ tịch Sepp Blatter đã né tránh vấn đề bằng cách tuyên bố rằng các "trợ lý trọng tài" (hiện được gọi là trọng tài biên) đã không hỗ trợ kịp thời cho trọng tài chính.
Moreno trở về Ecuador sau World Cup 2002 tuy nhiên sự nghiệp của vị vua áo đen này gặp nhiều rắc rối. Vào mùa giải sau World Cup 2002, Liên đoàn bóng đá ở Ecuador đã đình chỉ vị vua áo đen này. Sau một chuỗi các trận đấu điều hành kém, Byron Moreno bị treo còi 1 trận.
Vào cuối trận đấu giữa Liga Deportiva Universitaria de Quito và Barcelona Sporting Club, Moreno cho bù giờ 6 phút nhưng rồi ông kéo dài thời gian lên đến gần 13 phút. Nhờ vậy, đội Quito ghi được 2 bàn thắng. Hệ quả là sau đó ông Moreno bị treo còi.
Moreno tranh cử vào hội đồng thành phố Quito nhưng thất bại. Có người nghi ngờ rằng việc ông cho bù giờ 13 phút ở trận đấu trước đó là để tạo thuận lợi cho việc tranh cử của chính mình tại Quito.
Ông Moreno liên tục gặp biến cố trong và ngoài sân cỏ sau World Cup 2002.
Trở lại làm trọng tài sau khi hết hạn treo còi, Moreno lại bị đình chỉ vì điều hành kém. Ông Moreno rút ra 3 thẻ đỏ, tất cả đều là những quyết định nặng tay, trong 1 trận đấu. Sau đó, Moreno nhận lời mời đến thăm Italy và xuất hiện trên các chương trình truyền hình chế nhạo chính mình.
Sau này, Moreno chuyển sang làm bình luận viên truyền hình và trở thành một nhân vật truyền hình quen thuộc ở Ecuador, chuyên phân tích các trận đấu. Về đời sống cá nhân, ông Moreno bị cho là phụ bạc vợ để chạy theo người tình trẻ.
Năm 2010, Moreno bị cảnh sát bắt giữ tại sân bay John F. Kennedy, New York (Mỹ) do vận chuyển ma túy. Khi khám xét, người ta phát hiện Moreno mang theo 10 túi heroin, tổng cộng là 6 kg.
Vào tháng 1/2011, Moreno nhận tội tại tòa án ở New York và đối mặt với mức án 10 năm tù. Luật sư của Moreno giải thích rằng vị vua áo đen người Ecuador đã mắc nợ chồng chất, bạn gái ông bị sảy thai và Moreno biết mình đã ngu ngốc khi thực hiện hành vi buôn lậu heroin với lời hứa sẽ trả tiền để xóa nợ.
Luật sư của Moreno nói với thẩm phán: “Ông ấy mắc nợ đầm đìa. Moreno bị dồn vào đường cùng, đã đưa ra lựa chọn ngu ngốc và giờ đây phải trả giá” . Cuối cùng, Moreno nhận án 2 năm tù.
Trong thời gian ở Trung tâm giam giữ Metropolitan tại Brooklyn, Moreno được cho là một tù nhân gương mẫu. Ông chăm chỉ giặt ủi cho các tù nhân khác để kiếm tiền và tổ chức các trận đấu bóng đá, giải đấu nội bộ trong tù cho các bạn tù. Giám thị nhà tù đã trao cho ông giấy chứng nhận hạnh kiểm tốt và ủng hộ việc giảm án. Sau 26 tháng thụ án, Moreno được trả tự do.
Luật sư nói rằng khoảng thời gian trong tù là "một bài học sâu sắc và đau đớn cho Moreno và gia đình ông ấy”. Trong một tuyên bố gửi Thẩm phán Edward Korman, bản thân Moreno cũng nói: " Tôi thành tâm xin lỗi. Hy vọng Chúa và ngài sẽ tha thứ cho tôi."
Ông Moreno bị chỉ trích là trơ trẽn khi lên sóng truyền hình kể về những bê bối của mình mà không mảy may hối hận.
CĐV Italy thì không bao giờ tha thứ cho Moreno. Họ chế giễu Moreno khi ông gặp những rắc rối. Khi tin tức về việc Moreno bị bắt vì vận chuyển heroin được lan truyền, Buffon, thủ môn của đội tuyển Italy phát biểu: "6 kg heroin? Ông ta đã có chúng từ năm 2002 rồi, nhưng không phải trong quần lót, mà trong người."
Năm 2023, truyền thông quốc tế và Italy lại nhắc tới Moreno. Lúc này Moreno đã 53 tuổi và làm trọng tài ở một giải đấu nghiệp dư tại Ecuador. Moreno đã bị một cầu thủ đẩy mạnh từ phía sau khi trận chung kết của giải vừa kết thúc. Vị trọng tài ngã lăn xuống sân và và được những cầu thủ xung quanh giúp đứng dậy.
Tờ Repubblica của Italy viết: “Mặc dù đã hơn 20 năm trôi qua, nhưng ít người quên được Byron Moreno. Vị vua áo đen này khiến không chỉ đội bóng của HLV Trapattoni mà cả nước Ý phẫn nộ. Không có gì lạ khi vào năm 2003, ông lần lượt bị Liên đoàn Bóng đá Ecuador và FIFA treo còi. Moreno còn vướng vào những bê bối ngoài bóng đá.
Vào năm 2010, ông bị bắt tại Mỹ vì tội buôn bán ma túy. 2 năm sau, Moreno được thả tự do và trở về Ecuador, nhưng tại đây, ông ta tiếp tục vướng vào rắc rối pháp lý khi bị buộc tội trốn thuế.
Gần đây, Moreno đã quay trở lại sự nghiệp trọng tài ở các trận đấu nghiệp dư. Cho dù là nạn nhân hay kẻ thủ ác, Moreno luôn khiến mọi người phải bàn tán về mình”.
